نژاد های شتر بر اساس کوهان

اولاد-نژاد 

دوکوهانه : همان گونه که می دانیم نواحی توسعه و پراکندگی شتر دو کوهانه عمده در آسیای مرکزی ، چین ، مغولستان و افغانستان و به اندازه کمتر ایران و ترکیه می باشد . تعداد این شتران در کشور‌ایران فراوان ناچیز می‌باشد و تنها در استان آذر بایجان شرقی و اردبیل و گلستان وجود دارا‌هستند . داده ها عده آوری شده نشان می دهد که شتر های دو کوهانه از چهار سالگی برای فعالیت مناسب بوده و تا سن 20 سالگی و گهگاه 25 سالگی از آنها فعالیت کشیده می شود . میانگین باری را که آنان می توانند حمل نمایند 100 تا 150 کیلوگرم میباشد که این مورد مستقیماً با اوضاع و احوال جسمانی و مسافتی را که باید طی کنند بستگی دارااست . معمولاً مسافت های فی مابین 5-15 کیلومتر را کوتاه و مسافت های میان 30-45 و گهگاه 60 کیلومتر را طولانی می گویند . در مسافتهای کوتاه می توانایی اندازه توشه را تا 250 و چه بسا 300 کیلوگرم افزایش اعطا کرد . 

اندازه شیر شتر های دو کوهانه در آذربایجان علاوه بر شیری که در اختیار نوباوه شتر در حد سیری قرار می گیرد در یک دوره 16 تا18 ماه شیرواری 100 کیلوگرم و بندرت به 300 کیلوگرم می رسد . 

در 

ایران ما دو گونه شتر دو کوهانه داریم که عبارتند از : 1- شتر دو کوهانه پا بلند . 

2- شتر دو کوهانه پا کوتاه . 

1 .شتر 

دو کوهانه پا بلند : پراکندگی این نژاد بیشتر در استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی مخصوصا در دشت مغان می‌باشد . این شتران اکثر برای حمل بار در مناطق سرد و کم آب بکار می فرایند .رنگ پوست و پشم آنها اکثراً قهوه ای و قهوه ای تیره میباشد و در زمستان تقریبا برنگ قرمز رنگ در می آید .مقدار پشم تولیدی آنان بیشتر از پشم شتران یک کوهانه ، و میزان پشم در بالای دستها ، تحت گردن و بالای گردن بیشتر از سایر جاهای تن است .مقدار تولید پشم نژاد پا بلند کمتر از اندازه ساخت پشم نژاد پا کوتاه است . مشخصات این نژاد عبارتد از : داشتن دو کوهان گرد و پر رنگ متمایز است که کوهان اولیه بر روی استخوان خاجی قرار اعطا کرد . نصیب بالای این کوهانها نیز پوشیده از پشم های بلند هست . که رنگ آنها معمولا ً تیره تر از رنگ پشم سایر اجزای بدن میباشد ، این شتران همینطور دارنده گردنی ستبر و کارکشته می باشند که آنان را برای حمل بار یاری می دهد ، ستون فقرات پوشیده از گوشت میباشد (کوهان ها در مقایسه با کوهان های شتران پا کوتاه ، از یکدیگر فاصله بیشتری دارا هستند .) پاها کشیده و بلند است ، و دست ها کوچکتر از پاها بوده و نصیب بالائی آن ها پوشیده از پشم انبوه هست . این شتران توسط عشایر « ایل سون » مراقبت می شوند .آمار دقیقی از آنان در دست نمیباشد و تعدادشان در حدود 40 نفر شتر می باشد . 

2- 

شتردوکوهانه پاکوتاه : این نژاد نیز در استان های اردبیل و آذربایجان شرقی وجود دارد ، رنگ پشم آن ها قهوه ای و قهوه ای تیره می‌باشد . مقدار ساخت پشم آن ها اکثر از نژاد پابلند می‌باشد . این نژاد هم در دشت مغان و در نزد عشایر «ایل سون » مراقبت می شود . از این نژاد هم برای بارکشی استعمال می شود . تعدادشان بسیار کم می باشد و در حدود 30-40 نفر است .میزان گوشت آنها با میزان گوشت پابلند متساوی می باشد ، البته اندازه تولید پشم آنان از اندازه ساخت پابلند عمده می‌باشد ، پاهایشان در مقایسه یا در مقایسه یا این که نژاد پا بلند کوتاه خیس است . طول این شتران در مقایسه با ارتفاع شتران پابلند کمتر می‌باشد و کوهان ها در شتران پاکوتاه نزدیک به هم می باشند . 

3 

- نژاد شتر آمیخته : شتر آمیخته شتری میباشد که از تلاقی شترهای دوکوهانه ویک کوهانه بوجود می آید . این شیوه در کشورهای روسیه ، افغانستان ، جمهوری اسلامی ایران و ترکیه اشاعه دارد . نسل F1 حاصل از این تلاقی در کشورهای متعدد بنام های متعدد خوانده می شوند . به عنوان مثال در ترکیه تولو Tulu ، در ایالات متحده عربی سعودی ماجن Majen ، در ترکمنستان اینر Iner ، و در قزاقستان بوتوآر Bertuar گفته می شود . در جمهوری اسلامی ایران نیز ، نسل F1 چنانچه شتر نر بود به آن بوغور Boghor و چنانچه ماده بود هاچامایا Hachamaia نامیده می شود . بطور کلی نسل F1 از این نوع تلاقی اکثراً بزرگتر و سنگین تر از بابا و مامان خویش می باشند .چنانکه بلندی آنان به 23/2 متر و وزن تن به 900تا950 کیلوگرم می رسد . به‌این جهت بخش اعظم از آن‌ها برای بارکشی و شخم زنی استفاده می شود . کار با آن ها راحت تر می باشد چون آن ها بردبار خیس بوده و همچنین این شتران زودتر از شتران یک کوهانه و دو کوهانه بالغ می شوند . 

نسل F1 را اگر با شتر نر دو کوهانه آمیزش دهند حاصل آن شتر دو کوهانه خواهد بود که تنبل ، نادان ، ضعیف و غیر ارگانیک ( آنورمال )است ، بدین جهت از تلاقی نسل F1 به سپس توصیه نمی شود . تعداد شترهای آمیخته در حدود 200 نفر شتر می‌باشد . 

شتر آمیخته دامی میباشد لبریز قدرت که به وسیله پالان مسئله استفاده قرار گرفته اینجانب حیث المجموع خوش اندام بوده و رمز کوچک بی نهایت ظریف ، سر و گردن کوتاه خیلی کشیده ، دم کوتاه ، کرک های دراز و مجعد روی پیشانی و قفا ، و ذیل چانه داراست و لب تحتانی و سر و گردن و سینه و ساعد و دم آن کشیده می‌باشد ، و همان طور که گفته شد این شتران ، شترانی چاق و سنگین میباشند که با ظرفیت عمل شدید تناسب دارا هستند . 

نژاد 

یک کوهانه : اکثریت شتران مملکت را شتران یک کوهانه تشکیل می دهند که این شتران در چهارده استان مرزوبوم پراکنده اند، که این استانها عبارتند از سیستان و بلوچستان ، خراسان، یزد ،کرمان ، گلستان سمنان ، هرمزگان ، بوشهر ، عجم ، خوزستان ، اصفهان و آذر بایجان شرقی ، اردبیل و قم که از این در میان بیشترین و کمترین دما تعداد شتران در دو استان سیستان و بلوچستان و خراسان وجود دارااست . شتران یک کوهانه کشور ایران دارای تیره های مختلفی اند که ما در اینجا به ارزیابی این تیره ها بصورت اجمالی می پردازیم .