شیر بز به حیث ترکیب شیمیایی و محتوی قند، چربی و پروتئین، دارنده بالاترین شباهت با شیر آدم است؛ و به دلیل عدم ایجاد آلرژی در مقایسه با شیر گاو، جایگزین بهتری برای تغذیه نوزادان و سالمندان به اکانت می‌ْآید . شیر بز در مقایسه با شیر گاو، به نظر کیفیت پروتئین و چربی و قابلیت هضم و جذب مواد معدنی نظیر: کلسیم، منیزیم، مس و آهن مطلوب‌تر می باشد . درصد چربی شیر بز، اندکی بالاتر از شیر گاو میباشد و به این دلیل، شیر بز برای مصرف‌کنندگان به نظر طعم و مزه، مقبولیت بیشتری نسبت به شیر گاو دارااست . به جرأت می‌توان گفت تا به امروز در توده‌های بز مستقر در جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه پروسه اصلاح نژاد مشخص و مؤثری صورت نگرفته می باشد . در برخی مورد ها هم فقط با تولید آمیزش‌های مطالعه نشده و تجربی فی مابین گونه‌های داخلی بز، دامداران عملکرد در بهبود گنجایش ساخت شیر توده‌های مستقر داشته‌اند که این قضیه خلوص نژادی توده‌های بز بومی را در معرض تهدید قرار داده هست . در کشور ایران به استدلال ساخت ذیل بزهای بومی، دوشیدن شیر برای دامداران اقتصادی نبوده و لذا شیر بز در اقتصاد خانوارهای روستایی و عشایری هنوز به منزلت حقیقی خود نرسیده میباشد . به طور حتم گزینش نژاد برتر و مطلوب استدلال تعیین‌کننده‌ای در ارتقا ایجاد شیر بز می باشد . برای نمونه تعداد چهار رأس بز شیری اصلاح نژاد گردیده می توانند در مجموع به اندازه‌ی یک رأس گاو هلشتاین شیر ایجاد کنند؛ در حالی که نیاز خوراک و حفظ این چهار رأس بز تقریبن نصف طعام مصرفی یک رأس گاو هلشتاین است . همین مقایسه معمولی نشان می‌دهد که با محافظت بزهای شیری اصلاح نژاد شده، تقریبن سودی متساوی دوبرابر گاوهای هلشتاین عاید دامداران می شود . اگر در محاسبات اقتصادی قیمت بالاتر شیر بز نسبت به شیر گاو را نیز دخالت دهیم، مزیت رویش بز نسبت به گاو شیری اکثر نیز خواهد شد .
درباره‌ِ‌ی
بز سانن سوابق ورود بز سانن اصیل به ایران به بیش از ۵۰ سال پیشین و به سال ۱۳۴۳ بر می گردد . ورود بز سانن در ایران با انگیزه آمیخته گری این نژاد با بزهای بومی و تولید یک نژاد شیری انجام شد که سازه به دلایلی این طرح چندان توفیق نداشت و به اهداف اولیه خود نایل نشد . البته در سال های اخیر و با مشارکت بخش سری و صادر شدن جواز وزارت جهاد کشاورزی، ورود بزهای خالص نژاد سانن از فرانسه به کشور ایران آغاز گردیده و در نقاط متفاوت مرز و بوم گله های متعددی بر مبنا رشد بز سانن صورت گرفته است . زیستگاه کلیدی بز سانن در کوههای مرزو بوم سوئیس در روستایی به نام سانن بوده و این نژاد از این نقطه به سراسر جهان منتقل گردیده می باشد . بز سانن دارای موهای کوتاه سفید و گهگاه خاکستری میباشد . میانگین وزن بزهای ماده این نژاد حدود ۶۱ کیلو گرم و وزن نرها تا ۷۵ کیلو گرم می برسد . طول قد در بزهای ماده ۷۶ سانتی متر و در نرها به ۸۱ سانتی متر می برسد . نرها شاخدار و ماده ها ممکن می باشد دارای شاخ کوتاه یا این که بی شاخ باشند . بز سانن به تولید شیر مشهور هست و احتمالا به جرأت بتوان گفت شایسته ترین نژاد شیری بز در دنیاست . دوره شیردهی آن ۲۹۰ تا ۳۰۵ روز می باشد و روزمره میان ۳ تا ۸ لیتر شیر می دهد . میانگین چربی شیر این نژاد ۳٫۶ درصد، پروتئین شیر ۳٫۲ درصد و مواد جامد شیر ۱۲٫۸ درصد می باشد . دوقلوزایی در بزهای سانن خالص موضوعی معمولی هست . بعضا منابع درصد دوقلوزایی بزهای ماده را در این نژاد از ۴۵ تا ۸۰ درصد گزارش کرده اند . این در حالی میباشد که مورد ها زایش سه یا این که چهار قلو هم در این نژاد زیاد گزارش شده می باشد . با اهمیت ترین مزیت بز سانن این می باشد که محافظت و رئیس آنان دوچندان سهل می باشد . به طوری که یک نوپا می تواند از یک گله کوچک سانن مراقبت کند و این که آن ها به اندازه متعددی شیر ایجاد می کنند . بخش اعظم بزهای سانن سفید میباشند . اما گاهی اوقات قهوه‌ای کم‌رنگ هم در بین آنان چشم میگردد . بر روی بینی، گوش‌ها و آنها ممکن میباشد چند نقطه‌ی سیاه وجود داشته باشد . گوش‌های آنها بی واسطه و رو به بالا هستند . به طور کلی شاخ ندارند . سایز پاها کوچک و سایز ها بزرگ میباشد . بزهای سانن دوست دارند در سایه بمانند و نمی‌توانند فروغ و روشنایی آفتاب شدید را تحمل نمایند .
پرورش
بز سانن براساس یک توصیه‌ِ‌ی همگانی برای دامدارانی که قصد دارا هستند تا گله بز را به صورت مزرعه‌ای و یا در سیستم‌های بسته مراقبت کنند، تعیین بز سانن به برهان ظرفیت فراتر تولید شیر، مناسب‌تر است . ولی بزهای آلپاین هم تفاوت ایجاد شیر قابل توجهی با بزهای سانن ندارند و از طرفی مقاومت آنها نسبت به بیماری‌ها و وضعیت طاقت فرسا محیطی، مناسب میباشد . براین اساس در این شرایط، رشد هر مورد از این دو نژاد، قابل سفارش میباشد . اما انتخاب بز آلپاین به دلیل تطابق عمده ویژگی‌های آن با حالت کوچ، توان پیاده‌روی و کوه نوردی و استعمال بهتر از مراتع بالادست، برای دامدارانی که قصد کوچ‌های میان‌مدت و طولانی بازه زمانی را دارند، نسبت به بقیه نژادهای مشابه مزیت دارااست . بهترین میزان مخلوط گله به چهره ۳۰ ماده و یک نر می باشد . شایسته ترین رویکرد رویش این نژاد در آغل (صنعتی) بوده و در رویش مرتعی حتمن نیاز به غذا کامل کننده دارد . این نژاد به رخ میانگین در یک دوره‌ی ۳۰۵-۲۹۰ روزه‌ِ‌ی شیرواری، توانایی ساخت بیش از ۹۵۰ کیلیوگرم شیر را دارا هستند . این درحالی می باشد که متوسط دوره‌ی شیردهی بزهای بومی، ۱۵۰ روز شیرواری است که حد بخش اعظم توان ۴۰ کیلوگرم را دارا‌هستند . نه تنها بز سانن در ایجاد شیر یکه‌تازی خواهد کرد، بلکه دام‌های مستقر حاصل از تلاقی با بز سانن، میتوانند افزایش شیر چشمگیری داشته باشند .
درباره این سایت